Hội chứng rối loạn hấp thu có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng của hội chứng này là rất quan trọng để có biện pháp xử lý phù hợp, phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
Hội chứng rối loạn hấp thu là gì? Nguyên nhân gây rối loạn
Hội chứng rối loạn hấp thu (Malabsorption Syndrome) là tình trạng ruột non không thể hấp thu đủ các chất dinh dưỡng từ thức ăn vào máu. Điều này có thể dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin, khoáng chất, protein, carbohydrate và chất béo, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe.
Các nguyên nhân phổ biến của hội chứng rối loạn hấp thu bao gồm:
- Bệnh lý viêm hoặc chấn thương niêm mạc ruột: Các bệnh viêm như bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng.
- Suy giảm sản xuất enzym tiêu hóa: Thiếu hụt enzym cần thiết cho quá trình tiêu hóa thức ăn, như enzym lactase để tiêu hóa lactose, có thể gây ra các triệu chứng rối loạn hấp thu. Tình trạng này thường gặp ở người không dung nạp lactose, đặc biệt là người châu Mỹ và người gốc châu Á.
- Sử dụng kháng sinh kéo dài: Việc sử dụng kháng sinh kéo dài có thể làm thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng.
- Các bệnh lý khác: Bệnh celiac, viêm tụy mạn, bệnh xơ nang, và các bệnh lý về túi mật, gan và tụy đều có thể gây ra rối loạn hấp thu.
- Tắc mật bẩm sinh: Ống mật không phát triển hoàn chỉnh hoặc bị tắc nghẽn có thể cản trở việc lưu thông mật từ gan, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa chất béo.
- Tổn thương ruột: Nhiễm khuẩn, viêm, chấn thương hoặc phẫu thuật ruột có thể làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng.
- Nhiễm ký sinh trùng: Giun, sán và các ký sinh trùng khác có thể gây tổn thương niêm mạc ruột và cản trở hấp thu.
- Xạ trị: Xạ trị có thể làm tổn thương các tế bào tiết nhầy ở niêm mạc ruột, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu.
- Hội chứng ruột ngắn: Có thể do dị tật bẩm sinh hoặc phẫu thuật, dẫn đến giảm diện tích bề mặt của ruột, cản trở khả năng hấp thu chất dinh dưỡng.
- Bệnh viêm ruột nhiệt đới: Thường gặp ở Nam Á, Caribe và Ấn Độ, liên quan đến các yếu tố môi trường như độc tố trong thức ăn, nhiễm trùng hoặc ký sinh trùng. Triệu chứng bao gồm thiếu máu, tiêu chảy, loét lưỡi và sụt cân.
- Bệnh Whipple: Gặp ở nam giới trung niên, do nhiễm trùng và gây ra các triệu chứng như đau bụng co thắt, sốt kéo dài, xuất hiện các sắc tố đen trên da, tiêu chảy, đau khớp và sụt cân.
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng rối loạn hấp thu
- Uống quá nhiều rượu: Uống rượu quá mức có thể làm tổn thương niêm mạc ruột và ảnh hưởng đến khả năng hấp thu chất dinh dưỡng.
- Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị xơ nang hoặc bị rối loạn hấp thu, nguy cơ mắc hội chứng này sẽ cao hơn.
- Phẫu thuật ruột: Các ca phẫu thuật trên ruột có thể làm giảm diện tích bề mặt hấp thu hoặc gây ra các vấn đề khác làm cản trở quá trình hấp thu chất dinh dưỡng.
- Sử dụng một số thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc nhuận tràng hoặc dầu khoáng, có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng.
- Đi du lịch: Đi du lịch đến các vùng như Nam Á, Caribe và Ấn Độ có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng hoặc nhiễm ký sinh trùng, dẫn đến rối loạn hấp thu.
Những yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ phát triển hội chứng rối loạn hấp thu và cần được quản lý cẩn thận để giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
Triệu chứng của hội chứng rối loạn hấp thu
Các triệu chứng và dấu hiệu của hội chứng rối loạn hấp thu phụ thuộc vào loại chất dinh dưỡng không được hấp thu qua thành ruột. Khi cơ thể không hấp thu được các chất dinh dưỡng này, bạn có thể xuất hiện các biểu hiện thiếu hụt tương ứng, chẳng hạn như:
- Thiếu chất béo: Nếu cơ thể không hấp thu được chất béo, bạn có thể đi ngoài phân lỏng, nhạt màu, có mùi hôi và thường dính vào thành bồn cầu, rất khó để rửa trôi. Điều này là do chất béo không được tiêu hóa và hấp thu đúng cách, dẫn đến sự tồn đọng trong phân.
- Thiếu protein: Khi thiếu protein, cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng như phù (sưng tấy do tích tụ chất lỏng), tóc khô, dễ rụng và có thể bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng nếu tình trạng kéo dài.
- Thiếu đường: Nếu không hấp thu được đường, bạn có thể bị đầy hơi, chướng bụng và tiêu chảy. Đường không tiêu hóa được có thể lên men trong ruột, tạo ra khí và gây ra các triệu chứng khó chịu này.
- Thiếu hụt vitamin: Thiếu vitamin có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe như thiếu máu (do thiếu vitamin B12 hoặc folate), suy dinh dưỡng, huyết áp thấp, sụt cân và teo cơ. Các vitamin như A, D, E, và K cũng quan trọng cho nhiều chức năng cơ thể và thiếu hụt chúng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng khác nhau.
Đối với trẻ em, rối loạn hấp thu có thể dẫn đến tránh ăn một số loại thức ăn nhất định, ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể của trẻ. Trẻ có thể có cân nặng thấp hơn so với những trẻ cùng lứa tuổi và có thể gặp khó khăn trong việc tăng trưởng và phát triển bình thường.
Phương pháp chẩn đoán hội chứng rối loạn hấp thu
Để chẩn đoán rối loạn hấp thu, bác sĩ cần dựa trên việc khám lâm sàng và kết quả của các xét nghiệm cận lâm sàng của bệnh nhân như:
Xét nghiệm phân
Đây là xét nghiệm để đo lượng chất béo trong phân. Xét nghiệm này là bằng chứng đáng tin cậy nhất giúp bác sĩ xác định mức độ rối loạn hấp thu chất béo của bệnh nhân.
Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu được thực hiện để đo nồng độ một số chất dinh dưỡng như vitamin B12, vitamin D, folate, sắt, canxi, caroten, phospho, albumin và protein. Sự thiếu hụt một trong số các vitamin này có thể gợi ý về hội chứng rối loạn hấp thu. Tuy nhiên, sự thiếu hụt các chất này không nhất thiết khẳng định bệnh, và các trị số bình thường cũng không hoàn toàn loại trừ khả năng mắc bệnh.
Test thở
Test thở được sử dụng trong chẩn đoán hội chứng không dung nạp lactose. Khi lactose không được hấp thu, các vi khuẩn trong ruột sẽ chuyển hóa nó và sản xuất ra khí hydro. Sự xuất hiện của khí hydro trong hơi thở sau khi ăn các sản phẩm có nguồn gốc lactose có thể cho thấy bạn mắc phải tình trạng không dung nạp lactose.
Sinh thiết ruột
Sinh thiết sẽ được bác sĩ chỉ định nếu họ nghi ngờ bạn có bất thường ở niêm mạc ruột. Quá trình này giúp xác định các tổn thương vi thể hoặc các bất thường cấu trúc trong niêm mạc ruột, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác hơn về hội chứng rối loạn hấp thu.
Điều trị hội chứng rối loạn hấp thu an toàn và hiệu quả
Điều trị hội chứng rối loạn hấp thu bao gồm các bước sau:
Thay thế các chất dinh dưỡng và chất lỏng
Thay thế các chất dinh dưỡng và chất lỏng khi bị rối loạn hấp thu có nghĩa là bổ sung các chất dinh dưỡng và chất lỏng mà cơ thể không thể hấp thu đủ từ thức ăn thông qua các biện pháp khác. Mục tiêu của việc thay thế này là ngăn ngừa hoặc điều trị các biến chứng do thiếu hụt chất dinh dưỡng và mất nước.
Bổ sung đường uống:
- Vitamin và khoáng chất: Uống các loại vitamin và khoáng chất tổng hợp hoặc bổ sung riêng lẻ các chất bị thiếu hụt (ví dụ: sắt, vitamin B12, vitamin D, canxi).
- Enzyme tiêu hóa: Uống các loại enzyme tiêu hóa để hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, đặc biệt là trong các trường hợp suy tụy ngoại tiết.
- Chất điện giải: Uống dung dịch bù nước và điện giải (oresol) để bù lại lượng nước và điện giải bị mất do tiêu chảy.
Thay đổi chế độ ăn:
- Ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, ít chất béo, ít chất xơ. Chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.
- Tránh các loại thực phẩm gây kích ứng ruột hoặc không dung nạp. Bổ sung các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ hấp thu như sữa chua, chuối, gạo…
Truyền dịch tĩnh mạch:
- Trong trường hợp mất nước nặng hoặc không thể uống được, có thể cần truyền dịch tĩnh mạch để bù nước và điện giải.
- Truyền tĩnh mạch cũng có thể được sử dụng để cung cấp các chất dinh dưỡng trực tiếp vào máu trong trường hợp rối loạn hấp thu nặng.
Việc thay thế chất dinh dưỡng và chất lỏng cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ. Liều lượng và loại chất bổ sung cần được điều chỉnh tùy theo mức độ thiếu hụt và tình trạng sức khỏe của từng người.
Điều trị đặc biệt tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây rối loạn hấp thu khác nhau, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp biện pháp xử lý phù hợp.
Trường hợp bạn bị rối loạn hấp thu do không dung nạp lactose, bạn nên tránh sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa hoặc uống các viên enzym lactase để giúp tiêu hóa lactose. Còn nếu bạn bị rối loạn hấp thu do viêm tiêm tụy mạn, việc bổ sung các enzyme tụy cải thiện tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng được xem là biện pháp hiệu quả.
Với trường hợp rối loạn hấp thu do mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, bạn có thể bổ sung vi khuẩn có lợi, giúp khôi phục lại sự cân bằng của hệ vi sinh, cải thiện chức năng tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng. Biện pháp này sẽ đặc biệt hữu ích trong các bệnh lý như hội chứng ruột kích thích (IBS), tiêu chảy do kháng sinh, hoặc nhiễm trùng đường ruột.
Hiện nay, Men ống vi sinh Biomeracine là sản phẩm bổ sung lợi khuẩn được nhiều chuyên gia khuyên dùng. Dù chỉ mới ra mới trong thời gian ngắn, nhưng sản phẩm đã và đang nhận được nhiều phản hồi tích cực từ người tiêu dùng.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về hội chứng rối loạn hấp thu mà Biomeracine gửi đến bạn đọc. Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn cải thiện sức khỏe của bản thân và gia đình một cách hiệu quả.
