Đau bụng, buồn nôn, đi ngoài,… có phải là những biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở người lớn hay không? Phải làm gì khi gặp các triệu chứng này, mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết sau đây để được giải đáp chi tiết.
Nguyên nhân nào gây rối loạn tiêu hóa ở người lớn?
Tiêu hóa là quá trình chuyển hóa thức ăn thành những chất cơ thể có thể hấp thu qua thành ống tiêu hóa để vào máu. Quá trình này bắt đầu từ miệng và tiếp diễn đến ruột già. Bất kỳ yếu tố nào làm thay đổi, cản trở hoặc đảo lộn quá trình tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa đều có thể gây rối loạn tiêu hóa.
Mặc dù thường được gọi là “bệnh rối loạn tiêu hóa”, nhưng thực tế, rối loạn tiêu hóa không phải là một bệnh lý cụ thể, mà nó là hậu quả của nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu tình trạng này kéo dài và không được điều trị đúng cách, người bệnh có thể mắc phải các chứng bệnh nghiêm trọng liên quan đến tiêu hóa, trong đó nguy hiểm nhất là ung thư đường ruột.
Các nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở người lớn bao gồm:
Lạm dụng rượu bia và thuốc lá
Lạm dụng rượu bia và thuốc lá là hai thói quen gây hại nghiêm trọng cho hệ tiêu hóa. Rượu bia gây kích ứng và tổn thương niêm mạc dạ dày, thực quản và ruột, dẫn đến viêm loét, chảy máu và thậm chí ung thư. Ngoài ra, rượu bia còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây ra các vấn đề như tiêu chảy, táo bón và hội chứng ruột kích thích.
Thuốc lá cũng không kém phần nguy hiểm. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư miệng, thực quản, dạ dày và đại tràng. Nicotine trong thuốc lá làm tăng tiết acid dạ dày, gây ra ợ nóng, đau thượng vị và làm chậm quá trình lành vết loét. Hút thuốc lá còn làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới, dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
Chế độ ăn uống không khoa học
Chế độ ăn uống không khoa học là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở người lớn. Việc ăn uống không điều độ, bỏ bữa, ăn quá nhanh, ăn quá nhiều đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, đồ ăn nhanh, hoặc lạm dụng chất kích thích như rượu bia, cà phê có thể gây ra các vấn đề như:
- Kích ứng niêm mạc dạ dày: Đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, rượu bia có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét, ợ chua, đau bụng.
- Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Chế độ ăn thiếu chất xơ, lạm dụng kháng sinh có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây ra tiêu chảy, táo bón, đầy hơi.
- Gây khó tiêu: Ăn quá nhanh, quá no, ăn nhiều đồ ăn khó tiêu như thịt đỏ, đồ chiên rán có thể gây ra tình trạng khó tiêu, đầy bụng, buồn nôn.
Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn đối với hệ tiêu hóa. Tác dụng phụ thường gặp nhất là tiêu chảy, do kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi và có hại trong đường ruột, gây mất cân bằng hệ vi sinh. Ngoài ra, một số người có thể gặp phải các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đau bụng, đầy hơi và khó tiêu.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, kháng sinh có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn như viêm đại tràng giả mạc, một tình trạng viêm ruột do vi khuẩn Clostridium difficile gây ra.
Do bệnh lý tiêu hóa
Một số bệnh lý như viêm dạ dày, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích và bệnh celiac có thể gây ra biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở người lớn. Các triệu chứng thường kèm theo bao gồm ợ hơi, ợ chua, đau bụng và buồn nôn.
Mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột
Trong đường ruột luôn tồn tại một sự cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ, hại khuẩn tăng lên và lấn át lợi khuẩn, dẫn đến tình trạng loạn khuẩn đường ruột và các biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở người lớn.
5 biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở người lớn điển hình
1. Đầy Hơi, Khó Tiêu
- Cảm giác: Bụng căng tức, khó chịu, như vừa ăn no dù không ăn nhiều.
- Nguyên nhân: Thức ăn không được tiêu hóa hết, lên men sinh khí gây đầy hơi và chướng bụng.
- Triệu chứng khác: Có thể kèm theo ợ hơi, ợ chua, đau bụng âm ỉ.
2. Buồn Nôn và Nôn Mửa
- Cảm giác: Muốn nôn, nôn khan hoặc nôn ra thức ăn.
- Nguyên nhân: Thức ăn lên men sinh khí, trào ngược lên trên.
- Triệu chứng khác: Có thể kèm theo hơi thở có mùi, sốt, mất nước, mệt mỏi.
3. Đau Bụng Thường Xuyên
- Cảm giác: Đau âm ỉ hoặc dữ dội ở nhiều vị trí quanh vùng bụng.
- Nguyên nhân: Co thắt dạ dày, ruột, viêm loét dạ dày tá tràng, viêm đại tràng…
- Triệu chứng khác: Có thể kèm theo đầy hơi, khó tiêu, thay đổi thói quen đại tiện.
4. Ợ Hơi và Ợ Nóng
- Cảm giác: Ợ hơi có mùi thức ăn hoặc ợ nóng (cảm giác nóng rát lan từ ngực lên cổ họng).
- Nguyên nhân: Kích thích dạ dày, trào ngược axit dạ dày lên thực quản.
- Triệu chứng khác: Có thể kèm theo đau tức ngực, khó nuốt, buồn nôn.
5. Rối Loạn Đại Tiện
- Cảm giác: Táo bón (đi đại tiện khó khăn, phân khô cứng), tiêu chảy (phân lỏng, đi nhiều lần trong ngày).
- Nguyên nhân: Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, viêm nhiễm đường ruột, stress, chế độ ăn uống không hợp lý…
- Triệu chứng khác: Có thể kèm theo đau bụng, đầy hơi, mệt mỏi.
Các biểu hiện này có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau. Mức độ nghiêm trọng cũng khác nhau tùy từng người. Nếu bạn gặp các triệu chứng trên thường xuyên và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Điều trị rối loạn tiêu hóa ở người lớn như thế nào?
Nhiều người khi bị rối loạn tiêu hóa thường chủ quan không điều trị hoặc tự ý mua thuốc uống, dẫn đến tình trạng bệnh kéo dài và dễ tái phát. Khi thấy có các dấu hiệu bất thường, bạn nên đi khám ngay để được bác sĩ thăm khám và kê đơn điều trị phù hợp, tránh ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa.
Chế độ ăn hợp lý
Khi bị rối loạn tiêu hóa, chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng. Bạn cần đảm bảo đủ bốn nhóm chất: đường, béo, đạm, vitamin và khoáng chất. Thức ăn nên được nấu chín, quá trình chế biến đảm bảo vệ sinh, tránh ăn thức ăn sống, tái, hoặc đã ôi thiu. Không nên bỏ bữa; thay vào đó, bạn có thể chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để dễ tiêu hóa hơn.
Nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ và vitamin C như rau xanh, trái cây tươi, uống nước cam và ăn sữa chua. Sữa chua cung cấp lợi khuẩn giúp ổn định và cải thiện hoạt động của đường ruột. Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, đồ uống có ga, và thức ăn cay nóng để không làm tăng kích thích và rối loạn tiêu hóa.
Thói quen sinh hoạt lành mạnh
Tập thể dục thường xuyên là một biện pháp hữu hiệu để kích thích hoạt động co bóp của ruột. Bạn nên lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe, như đi bộ, yoga, hoặc bơi lội.
Ngủ đủ giấc cũng rất quan trọng, giúp các bộ phận trong cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi. Một lối sống lành mạnh không chỉ tốt cho tim mạch và cơ bắp mà còn giúp cân bằng hoạt động bài tiết men tiêu hóa và điều chỉnh nhu động ruột.
Sử dụng thuốc và sản phẩm bổ sung sức khỏe
Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị rối loạn tiêu hóa bao gồm:
- Thuốc giảm đau: Giúp giảm bớt cảm giác đau đớn và khó chịu.
- Thuốc giảm đầy bụng, khó tiêu: Giúp giảm cảm giác chướng bụng và khó tiêu.
- Oresol: Được dùng để bù nước và chất điện giải trong trường hợp tiêu chảy kéo dài.
- Men vi sinh: Bổ sung lợi khuẩn cho đường tiêu hóa, giúp cải thiện quá trình hấp thu chất dinh dưỡng và giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa.
Biện pháp phòng tránh rối loạn tiêu hóa ở người lớn
Để phòng tránh rối loạn tiêu hóa cũng như các vấn đề liên quan đến tiêu hóa, bạn cần xây dựng một lối sống khoa học và lành mạnh. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích để giúp bạn duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh:
- Đảm bảo chế độ ăn uống của bạn đầy đủ chất dinh dưỡng với các bữa ăn được chế biến sạch sẽ và nấu chín kỹ. Hạn chế tiêu thụ các thực phẩm gây kích thích hệ tiêu hóa như đồ ăn cay nóng, thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống có cồn. Đồng thời, giảm thiểu việc tiêu thụ thực phẩm có khả năng gây tiêu chảy.
- Nếu bạn thường xuyên bị táo bón, hãy tăng cường lượng chất xơ trong chế độ ăn của bạn bằng cách ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt. Chất xơ giúp cải thiện quá trình tiêu hóa và hỗ trợ sự đào thải tự nhiên của cơ thể.
- Hạn chế sử dụng các loại đồ uống có cồn như rượu bia vì chúng có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa.
- Men vi sinh và lợi khuẩn có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa của bạn hoạt động hiệu quả hơn. Bổ sung các sản phẩm này vào chế độ ăn uống của bạn có thể giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Bạn có thể tham khảo sản phẩm men vi sinh Bio-meracine. Sản phẩm này chứa bào tử Bacillus clausii, có khả năng sống sót qua môi trường acid dạ dày và đến được ruột non. Tại đây, chúng nảy mầm và phát triển, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo báo, đầy hơi, khó tiêu,…
- Xây dựng thói quen đi đại tiện đều đặn vào cùng một thời điểm mỗi ngày để giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định. Thói quen này có thể giúp ngăn ngừa tình trạng táo bón và các vấn đề tiêu hóa khác.
- Y học hiện đại đã có nhiều tiến bộ, vì vậy việc thăm khám sức khỏe định kỳ tại bệnh viện là rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị các vấn đề về tiêu hóa. Bạn nên đi khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe và nhận được sự tư vấn từ các bác sĩ chuyên môn.
Trên đây là thông tin chi tiết về 5 biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở người lớn điển hình và cách xử lý an toàn hiệu quả. Hy vọng bài viết giúp ích cho bạn trong việc nâng cao sức khỏe tiêu hóa của bản thân và gia đình.
