Hiện tượng đi ngoài ra bọt không phải là vấn đề quá phổ biến, nhưng nếu xảy ra thường xuyên thì có thể là dấu hiệu cảnh báo rối loạn tiêu hóa hoặc vấn đề trong hệ đường ruột. Nhiều người chủ quan cho rằng hiện tượng này sẽ tự hết, tuy nhiên trong một số trường hợp, nếu không xử lý đúng cách có thể gây mất cân bằng hệ tiêu hóa hoặc tiềm ẩn bệnh lý nền nghiêm trọng hơn.
1. “Đi ngoài ra bọt” là gì?
Đi ngoài ra bọt mô tả tình trạng khi phân không chỉ lỏng hoặc sệt mà còn kèm theo bọt khí. Phân có thể có màu vàng, xanh, nâu hoặc lẫn dịch nhầy tùy vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Một số người chỉ xuất hiện vài lần trong ngày, nhưng có người bị lặp lại nhiều lần, kèm theo mùi hôi, đau bụng, chướng bụng và khó chịu.
Đi ngoài ra phân có bọt là vấn đề khiến nhiều người lo lắng
2. Nguyên nhân gây đi ngoài ra bọt
Có nhiều nguyên nhân khiến người lớn hoặc trẻ em đi ngoài ra bọt, trong đó phổ biến nhất là:
2.1. Mất cân bằng vi khuẩn đường ruột
Khi lợi khuẩn trong ruột bị suy giảm – do dùng kháng sinh, ăn uống thất thường, stress – sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển. Vi khuẩn này sinh ra khí, dẫn đến tình trạng phân có bọt.
2.2. Không dung nạp lactose
Một số người không tiêu hóa được lactose – loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa – gây ra đầy bụng, tiêu chảy, đi ngoài ra bọt. Đây là hiện tượng khá phổ biến ở trẻ em hoặc người trưởng thành thiếu men lactase.
2.3. Nhiễm khuẩn đường ruột
Vi khuẩn như E.coli, Salmonella hay virus rota có thể gây viêm ruột, dẫn đến tiêu chảy cấp, phân lỏng, nhầy, thậm chí đi ngoài ra bọt và có mùi hôi. Tình trạng này thường đi kèm sốt và mất nước nhanh.
2.4. Chế độ ăn nhiều đường hoặc chất ngọt nhân tạo
Đường dư thừa hoặc chất tạo ngọt như sorbitol, xylitol (trong kẹo cao su, nước giải khát…) có thể bị lên men trong ruột, sinh khí gây đi ngoài ra bọt, đầy hơi, sôi bụng.
Ăn uống quá nhiều đường có thể khiến bạn bị đi ngoài ra phân có bọt
2.5. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Người bị IBS thường nhạy cảm với thức ăn, dễ gặp rối loạn tiêu hóa, phân bất thường, chướng bụng, hoặc đi ngoài ra bọt. Tuy không nguy hiểm tính mạng, nhưng IBS ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
3. Khi nào đi ngoài ra bọt là nguy hiểm?
Nếu chỉ xuất hiện một vài lần sau bữa ăn lạ hoặc dùng thuốc, đi ngoài ra bọt có thể là phản ứng sinh lý thông thường. Tuy nhiên, bạn cần cảnh giác nếu:
- Tình trạng kéo dài nhiều ngày, không cải thiện.
- Kèm theo đau bụng dữ dội, buồn nôn, mệt mỏi.
- Có dấu hiệu mất nước: khát nhiều, khô miệng, tiểu ít.
- Phân có máu, mùi tanh hôi nặng.
- Trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi bị đi ngoài ra bọt nhiều lần/ngày, kèm sốt.
Trong các trường hợp trên, tốt nhất nên đến cơ sở y tế để được thăm khám
4. Cách xử lý khi bị đi ngoài ra bọt
4.1. Điều chỉnh chế độ ăn
- Tránh thức ăn sống, lạnh, nhiều đường, sữa tươi nếu nghi không dung nạp lactose.
- Tăng cường thực phẩm dễ tiêu như cháo, cơm mềm, chuối chín.
- Bổ sung rau củ nấu chín, uống nước ấm thường xuyên.
- Tránh cà phê, rượu, bia, thức uống có gas – vì dễ làm tăng triệu chứng đi ngoài ra bọt.
4.2. Bổ sung lợi khuẩn
Men vi sinh (probiotic) và chất xơ hòa tan (prebiotic) giúp phục hồi hệ vi sinh đường ruột. Sử dụng sữa chua không đường, men sống từ dược phẩm có thể cải thiện tình trạng tiêu hóa.
4.3. Bù nước và điện giải
Đối với người bị đi ngoài ra bọt nhiều lần, đặc biệt là trẻ em, nên dùng dung dịch bù nước (ORS) theo hướng dẫn. Tránh để cơ thể mất nước quá lâu.
4.4. Theo dõi và nghỉ ngơi
Cơ thể cần được nghỉ ngơi, giảm gánh nặng tiêu hóa. Trong vài ngày đầu, nếu triệu chứng không giảm, nên đi khám để kiểm tra kỹ hơn.
Nghỉ ngơi đủ giúp cải thiện vấn đề đi ngoài ra phân có bọt
5. Phòng ngừa tái phát tình trạng đi ngoài ra bọt
Để hạn chế tối đa nguy cơ tái phát tình trạng đi ngoài ra bọt, cần xây dựng lối sống khoa học và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ sau:
5.1 Ăn uống điều độ, đúng giờ
Hạn chế ăn uống thất thường hoặc bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng. Bữa ăn nên được phân bố đều trong ngày, không nên ăn quá no hoặc ăn quá nhiều đồ chiên rán, cay nóng. Những món ăn không rõ nguồn gốc, chế biến không đảm bảo vệ sinh cũng dễ khiến hệ tiêu hóa bị kích ứng và gây rối loạn.
5.2 Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, đảm bảo an toàn
Nên chọn thực phẩm đã được nấu chín kỹ, tránh dùng đồ ăn sống, tái, lạnh hoặc các loại hải sản dễ gây dị ứng. Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như yến mạch, bí đỏ, chuối chín, giúp cải thiện môi trường ruột và hỗ trợ tiêu hóa ổn định.
5.3 Tránh lạm dụng kháng sinh và thuốc không cần thiết
Việc sử dụng kháng sinh bừa bãi là nguyên nhân phổ biến gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột – dẫn đến tình trạng tiêu chảy, phân có bọt. Chỉ nên dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ và cần kết hợp men vi sinh trong quá trình dùng thuốc để hỗ trợ bảo vệ hệ tiêu hóa.
Lời kết
Hiện tượng đi ngoài ra bọt có thể chỉ là biểu hiện thoáng qua của rối loạn tiêu hóa nhẹ, nhưng nếu kéo dài hoặc kèm dấu hiệu nặng, cần được xử lý đúng cách. Việc thay đổi lối sống, điều chỉnh ăn uống và chăm sóc hệ tiêu hóa đúng cách sẽ giúp bạn cải thiện nhanh chóng và ngăn ngừa tái phát. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và không chủ quan với những dấu hiệu bất thường nhé.
