Khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, cha mẹ thường rất lo lắng: đầy bụng, trớ sữa, đi ngoài không đều. Việc hiểu rõ nguyên nhân và biết cách chăm sóc đúng sẽ giúp bé hồi phục nhanh hơn và ngăn ngừa ảnh hưởng lâu dài.
1. Bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa là gì?
Khi nói về bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, chúng ta đang nói tới tình trạng hệ tiêu hóa của bé – từ dạ dày, ruột đến niêm mạc tiêu hóa – hoạt động chưa ổn định hoặc bị tổn thương, dẫn tới các biểu hiện như nôn trớ, tiêu chảy, táo bón, bụng căng. Đặc biệt với trẻ sơ sinh, vì hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, nên bé dễ bị rối loạn tiêu hóa chỉ vì một yếu tố nhỏ.
Nếu không được xử lý đúng, tình trạng này có thể ảnh hưởng tới việc bú, hấp thu dinh dưỡng, tăng trưởng và sức đề kháng của bé.
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh rất nguy hiểm
2. Dấu hiệu khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa
Khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, cha mẹ có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:
– Bé nôn trớ thường xuyên, trớ sữa, ọc dịch sau bú.
– Bé đi ngoài phân loãng nhiều lần, hoặc táo bón lâu ngày, phân khô rắn.
– Bé bú kém, chậm tăng cân, quấy khóc nhiều, bụng căng hơi.
– Bé có thể bị đầy hơi, bụng chướng, khó chịu khi nằm hoặc khi ăn, cảm giác khó chịu sẽ tăng lên.
Nhận biết sớm các dấu hiệu của bé bị rối loạn tiêu hóa giúp cha mẹ can thiệp kịp thời.
3. Nguyên nhân khiến bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa. Biết rõ các nguyên nhân sẽ giúp bạn xử lý đúng hướng.
3.1 Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện
Ở giai đoạn sơ sinh, bé có hệ tiêu hóa rất non nớt: enzym tiêu hóa chưa đầy đủ, vi khuẩn có lợi đường ruột ít hơn, co bóp ruột và dạ dày còn yếu.
3.2 Chế độ bú và dinh dưỡng không phù hợp
Khi bé bị rối loạn tiêu hóa, một trong nguyên nhân thường gặp là bú sai tư thế, bú quá no, bú không đều. Sữa công thức không phù hợp hoặc pha sai tỉ lệ cũng có thể khiến bé dễ rối loạn tiêu hóa do khó tiêu.
Ngoài ra, nếu người mẹ ăn uống không khoa học trong thời gian cho con bú – sử dụng nhiều thực phẩm khó tiêu, uống café, rượu – cũng ảnh hưởng tới sữa và dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
Trẻ sơ sinh có thể bị rối loạn tiêu hóa do sữa công thức
3.3 Nhiễm khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng
Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch còn yếu, vì vậy rất dễ bị vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng tấn công. Khi niêm mạc ruột bị tổn thương, bé có thể bị tiêu chảy, mất nước, đau bụng hoặc bú kém. Những trường hợp này cần được quan tâm đặc biệt và theo dõi sát vì diễn tiến có thể nhanh hơn so với trẻ lớn.
3.4 Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Nếu lượng vi khuẩn có lợi giảm xuống trong khi vi khuẩn gây hại tăng lên, trẻ sẽ dễ gặp các biểu hiện như đầy hơi, chướng bụng, phân lỏng hoặc phân sống. Tình trạng này thường xảy ra sau dùng kháng sinh, thay đổi loại sữa hoặc rối loạn hấp thu.
3.5 Táo bón do chế độ ăn hoặc yếu tố cơ học
Một số bé bú chưa đủ, uống ít nước (ở giai đoạn tập ăn dặm) hoặc có bất thường ở cơ vòng hậu môn có thể bị táo bón. Nếu táo bón kéo dài, phân tích tụ nhiều ngày sẽ khiến trẻ khó chịu, ăn kém và dễ gặp vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng hơn.
4. Cách chăm sóc khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa
Khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp tại nhà dưới đây, đồng thời luôn theo dõi và đưa bé đi khám nếu cần.
4.1 Chăm sóc bú và dinh dưỡng
– Ưu tiên bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu vì sữa mẹ chứa nhiều enzyme và kháng thể giúp bé dễ tiêu hóa và hạn chế các rối loạn.
Trẻ dưới 6 tháng tuổi nên được bú mẹ hoàn toàn
– Giữ tư thế bú đúng, đầu cao hơn bụng và vỗ ợ hơi sau mỗi cữ để tránh bé nuốt nhiều không khí gây đầy hơi hoặc nôn trớ.
– Nếu sử dụng sữa công thức, hãy chọn loại phù hợp với độ tuổi, bụng dạ của bé và pha đúng tỉ lệ để tránh tình trạng quá đặc hoặc quá loãng làm ảnh hưởng tiêu hóa.
– Khi bước vào giai đoạn ăn dặm, nên bắt đầu bằng thực phẩm mềm, đơn giản, tăng dần lượng theo từng tuần và tránh đổi loại quá nhanh để ruột của bé kịp thích nghi.
4.2 Vệ sinh và chăm sóc môi trường
– Khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, rất có thể do nhiễm khuẩn – do đó bình sữa, núm vú, muỗng phải được tiệt trùng sạch sẽ.
– Rửa tay trước khi cho bé ăn hoặc bú, đảm bảo khu vực ăn uống và thay tã luôn sạch – hạn chế trường hợp bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa vì vi khuẩn.
– Giữ phòng thoáng khí, tránh ẩm mốc – vì môi trường ẩm ướt dễ khiến bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa do nấm mốc, vi khuẩn phát triển.
Rửa tay trước khi cho bé bú
4.3 Theo dõi và xử lý kịp thời
– Khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, hãy quan sát cân nặng, số lần đi ngoài, phân, lượng sữa bú – nếu bé tăng cân chậm hoặc số lần đi ngoài bất thường – đó là dấu hiệu cần khám.
– Cho bé uống nước (nếu được chỉ định) hoặc bổ sung dung dịch điện giải khi bé bị tiêu chảy.
– Tránh tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc nhuận tràng.
Kết luận
Việc phát hiện và chăm sóc khi bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa là bước đầu để bé phát triển khỏe mạnh và tránh ảnh hưởng lâu dài. Tình trạng bé sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa không nhất thiết là nguy hiểm nếu được xử lý sớm nhưng luôn cần theo dõi và chăm sóc đúng cách.
Cha mẹ hãy lưu ý các dấu hiệu, hiểu nguyên nhân và áp dụng các biện pháp chăm sóc ngay khi thấy bé có triệu chứng. Khi cần, hãy chủ động đưa bé đến bác sĩ để tránh hậu quả không mong muốn.
