Một điều quan trọng mà nhiều người thường bỏ qua chính là cách bảo quản men vi sinh sau khi mua về. Men vi sinh không giống như các loại vitamin thông thường. Chúng là những vi khuẩn sống, và nếu không được bảo quản đúng cách, chúng có thể chết đi, khiến sản phẩm trở nên vô dụng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một hướng dẫn toàn diện, giúp bạn hiểu rõ nguyên tắc bảo quản và đảm bảo rằng mỗi liều men vi sinh bạn sử dụng đều phát huy tối đa công dụng.
- Vì sao bảo quản men vi sinh lại quan trọng đến vậy?
Men vi sinh là các vi khuẩn sống có lợi, được bào chế ở dạng ngủ đông (dormant). Để “đánh thức” và duy trì sự sống của chúng, cần có một môi trường lý tưởng. Tuy nhiên, các yếu tố môi trường bên ngoài lại là kẻ thù nguy hiểm, có thể làm tổn hại đến các vi khuẩn này.
Bảo quản men vi sinh rất quan trọng
Ba kẻ thù chính của lợi khuẩn là:
- Nhiệt độ cao: Nhiệt độ trên 25°C có thể làm giảm đáng kể số lượng vi khuẩn sống. Nhiệt độ càng cao, vi khuẩn chết càng nhanh.
- Ánh sáng: Đặc biệt là tia cực tím (UV) có trong ánh nắng mặt trời, có thể phá hủy cấu trúc của vi khuẩn, khiến chúng không thể tồn tại.
- Độ ẩm: Độ ẩm cao có thể kích hoạt vi khuẩn “tỉnh dậy” và sinh trưởng không kiểm soát. Khi không có đủ thức ăn và môi trường thích hợp, chúng sẽ nhanh chóng chết đi.
Việc bảo quản men vi sinh đúng cách giúp giữ cho các lợi khuẩn ở trạng thái ngủ yên, an toàn cho đến khi chúng được đưa vào cơ thể, nơi chúng có thể phát triển và thực hiện nhiệm vụ của mình.
2. Những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của men vi sinh
Để hiểu sâu hơn về cách bảo quản, chúng ta cần đi vào chi tiết ba yếu tố đã đề cập ở trên.
Khi bảo quản men vi sinh cần quan tâm tới yếu tố gì?
- Nhiệt độ: Nhiệt độ là yếu tố quyết định nhất. Hầu hết các sản phẩm men vi sinh được chia thành hai loại chính: loại cần bảo quản lạnh và loại có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng (shelf-stable). Loại cần bảo quản lạnh thường chứa những chủng lợi khuẩn nhạy cảm hơn và có thể mang lại hiệu quả cao hơn trong một số trường hợp. Tuyệt đối không để những sản phẩm này ở ngoài tủ lạnh dù chỉ trong thời gian ngắn, chẳng hạn như trong cốp xe hoặc dưới ánh nắng mặt trời. Việc này sẽ làm “đứt gãy chuỗi lạnh” và khiến sản phẩm mất tác dụng.
- Ánh sáng: Ánh sáng, đặc biệt là ánh nắng mặt trời, có thể làm suy yếu hoặc tiêu diệt lợi khuẩn. Đây là lý do tại sao hầu hết các sản phẩm men vi sinh đều được đóng gói trong các lọ hoặc túi mờ, không trong suốt. Bạn nên luôn giữ sản phẩm trong bao bì gốc của nó và cất giữ ở nơi tối, tránh ánh sáng trực tiếp.
- Độ ẩm: Khi hơi ẩm lọt vào bên trong bao bì, nó có thể làm các vi khuẩn đang ngủ đông “thức giấc” và bắt đầu hoạt động. Vì môi trường trong lọ/túi không có đủ thức ăn, chúng sẽ nhanh chóng chết đi. Chính vì vậy, việc đóng chặt nắp lọ hoặc gói sau mỗi lần sử dụng là cực kỳ quan trọng. Bạn cũng không nên bảo quản men vi sinh trong phòng tắm hay những nơi có độ ẩm cao khác trong nhà.
Bảo quản men vi sinh cần quan tâm độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng
3. Hướng dẫn bảo quản men vi sinh chi tiết theo từng loại sản phẩm
Tùy vào dạng bào chế, cách bảo quản men vi sinh sẽ có những yêu cầu khác nhau.
- Men vi sinh dạng viên nang và viên nén: Đây là dạng phổ biến nhất và thường được bào chế với công nghệ tiên tiến để có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, hãy luôn kiểm tra nhãn sản phẩm. Nếu không có chỉ định bảo quản lạnh, bạn nên cất chúng trong ngăn tủ khô ráo, thoáng mát và tránh xa nguồn nhiệt.
- Men vi sinh dạng bột và dạng gói: Các sản phẩm này thường được thiết kế để tiện lợi và không cần bảo quản lạnh. Tuy nhiên, chúng lại rất dễ bị ảnh hưởng bởi độ ẩm. Bạn chỉ nên mở gói sản phẩm ngay trước khi sử dụng và dùng hết ngay sau đó. Nếu là dạng lọ bột, hãy đảm bảo đóng chặt nắp sau mỗi lần lấy.
- Men vi sinh dạng lỏng và dạng ống: Các sản phẩm dạng này gần như luôn yêu cầu bảo quản trong tủ lạnh. Sau khi mở, bạn cần tuân thủ thời hạn sử dụng được nhà sản xuất khuyến cáo, vì vi khuẩn trong dung dịch lỏng có thể chết nhanh hơn sau khi tiếp xúc với không khí.
- Sản phẩm yêu cầu bảo quản lạnh: Loại men vi sinh này thường chứa các chủng lợi khuẩn đặc biệt nhạy cảm với nhiệt độ. Khi mua, bạn cần đảm bảo sản phẩm được vận chuyển và bảo quản lạnh đúng cách. Khi mang về nhà, hãy đưa ngay vào tủ lạnh và không được để ở ngoài. Mặc dù có thể bất tiện hơn, nhưng các sản phẩm này thường mang lại hiệu quả cao hơn nếu được sử dụng đúng cách.
Khi bảo quản men vi sinh cần quan tâm tới dạng bào chế
4. Những lưu ý quan trọng khác
- Đọc kỹ nhãn sản phẩm: Đây là quy tắc vàng. Mọi sản phẩm đều có những yêu cầu riêng. Dù đã nắm rõ các nguyên tắc chung, hãy luôn đọc kỹ hướng dẫn trên bao bì để chắc chắn bạn đang bảo quản đúng cách.
- Kiểm tra hạn sử dụng: Hạn sử dụng trên bao bì là mốc thời gian mà nhà sản xuất đảm bảo số lượng vi khuẩn (CFU) còn sống và hiệu quả. Sử dụng sản phẩm trước ngày này để có kết quả tốt nhất.
- Để xa tầm tay trẻ em: Đảm bảo rằng tất cả các sản phẩm được bảo quản ở nơi an toàn, ngoài tầm với của trẻ nhỏ để tránh những rủi ro không đáng có.
Kết luận
Bảo quản men vi sinh đúng cách không chỉ là một khuyến nghị mà là một yêu cầu bắt buộc để sản phẩm phát huy tác dụng. Một chút cẩn thận trong việc bảo quản sẽ giúp bạn đảm bảo rằng số tiền bạn đầu tư vào sức khỏe không trở thành lãng phí. Hãy thực hiện những lưu ý trên để mỗi liều men vi sinh bạn sử dụng đều là những lợi khuẩn sống, mạnh mẽ, sẵn sàng làm nhiệm vụ của mình.
